Tiểu đường kiêng gì

Ông Nguyễn Văn M., 65 tuổi, Hai Bà Trưng, Hà Nội, thường xuyên tập thể dục buổi sáng để giữ gìn sức khỏe, nhưng trong một lần tập đầu gối ông M. bỗng bị sưng to khiến ông đi lại rất khó khăn. Khi đi kiểm tra tại bệnh viện, ông M đã được bác sĩ chẩn đoán bị viêm màng hoạt dịch, tràn dịch máu ở khớp gối.

Theo TS.BS Nguyễn Văn Hùng, khoa cơ - xương - khớp Bệnh viện Bạch Mai, không chỉ các vận động viên thể thao, mà người thường xuyên phải làm việc nặng, vận động sai tư thế thường có nhiều nguy cơ bị chấn thương khớp, trong đó có hiện tượng viêm màng hoạt dịch, tràn dịch trong ổ khớp mà thường gặp nhất là ổ khớp gối (do khớp gối nông, to hơn cả).

Ngoài ra, những người mắc bệnh béo phì cũng có nhiều nguy cơ bị tràn dịch trong ổ khớp do đôi chân thường phải chịu sức ép từ trọng lượng cơ thể. Đặc biệt là những người có cơ địa dễ xuất huyết, bệnh nhân huyết áp đang điều trị bằng thuốc chống đông, người già bị viêm khớp từ trước sẽ rất dễ bị tổn thương, tràn dịch trong ổ khớp mặc dù có thể chỉ bị va chạm nhẹ trong sinh hoạt thông thường.

Bác sĩ Hùng cũng cho biết dịch trong ổ khớp bình thường rất ít, có tác dụng bôi trơn và nuôi dưỡng sụn khớp. Khi bị các vấn đề bất thường về khớp, dịch thường nhiều lên và thay đổi tính chất. Tình trạng tràn dịch khớp gối rất dễ được phát hiện thông qua thăm khám lâm sàng với các biểu hiện như sưng gối, tím gối, đau nhức vùng gối... Khi đã xác định ổ gối bị tràn dịch, các bác sĩ thường dùng biện pháp thông thường là chọc hút dịch. Tùy thuộc từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ quyết định số lần lấy cho đến khi sạch dịch.

Đối với những người có những rối loạn đông máu được xác định qua xét nghiệm, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân băng ép, nghỉ ngơi trong một thời gian. Sau khi đã được kiểm soát đông máu, bệnh nhân sẽ được làm chọc hút dịch để loại bỏ dịch khớp bị tràn ra này.

Cũng theo bác sĩ Hùng, viêm màng hoạt dịch, tràn dịch trong ổ khớp tuy không phải là bệnh nan y nhưng vẫn có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu như không được điều trị kịp thời. Những biến chứng thường thấy là thoái hóa khớp, cứng khớp không thể vận động. Ngoài ra, việc chọc hút quá nhiều cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, phá hủy khớp ảnh hưởng lên toàn bộ cơ thể người bệnh.

Bác sĩ Hùng cho biết có rất nhiều yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tình trạng viêm màng hoạt dịch, tràn dịch ổ khớp như tuổi cao, béo phì, ô nhiễm môi trường, nhiễm độc khi ăn uống, tiền sử bệnh lý gia đình..., trong đó yếu tố vận động là đáng chú ý hơn cả. Vận động quá sức như bê vác quá nặng, các tư thế xấu như quá gập, quá với... đều có thể ảnh hưởng xấu đến hệ xương khớp, lâu ngày gây nên các bệnh về xương khớp. Để phòng tránh các bệnh về xương khớp nói chung, cần tránh những động tác xấu, ai tư thế, tránh bê vác quá nặng. Trong sinh hoạt bình thường cần có các tư thế vận động tốt, nên chọn thế đứng, ngồi thoải mái nhất, tránh ngồi, đứng một tư thế quá lâu... Bác sĩ Hùng khuyến cáo tập thể dục rất tốt cho sức khỏe nhưng người dân nên chọn những bài tập vừa sức, tập những động tác quá khó, hoặc luyện tập quá lâu dẫn đến mệt mỏi hoặc gây ra những biến chứng khác.

Cùng với nhận định trên, Ths.Bs Phạm Văn Tú - chuyên khoa cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y - cũng cho rằng tập thể dục đặc biệt rất tốt với các bệnh nhân tim mạch, béo phì, loãng xương nhưng lại không tốt cho bệnh nhân thoái hóa khớp nếu tập luyện quá sức. Bác sĩ Tú giải thích hệ xương khớp của con người giống như cỗ máy, không vận động sẽ bị “oxy hóa”, vận động quá nhiều máy móc sẽ bị xuống cấp (con người sẽ bị thoái hóa) nhanh hơn. Vấn đề ở đây là phải vận động hợp lý, khi nào mệt thì dừng để nghỉ ngơi, không nên quá sức.

Theo một nghiên cứu mới của các nhà khoa học thuộc Trung tâm nghiên cứu y sinh học và Vật liệu sinh học trường Đại học Mauritiuts, trà xanh và đu đủ lên men có khả năng phòng ngừa bệnh tiểu đường hiệu quả.

Giáo sư Theesan Bahorun giải thích, trong là trà xanh có chứa chất ngăn ngừa việc phát triển lượng đường trong máu, trong khi thành phần của đu đủ lên men giúp làm giảm mức độ của phản ứng của Vitamin C và axit uric.

Hơn 1 trăm bệnh nhân đái tháo đường giai đoạn đầu tham gia thử nghiệm. Nhóm thứ nhất gồm 77 người uống 3 tách trà xanh mỗi ngày trước bữa ăn. Còn 78 người khác uống ba ly nước nóng mỗi ngày. Thời gian thực hiện là 14 tuần. Sau đó, các nhà khoa học phân tích tỷ lệ đường huyết, lipid máu, hệ thống miễn dịch, chức năng gan, thận… của các tình nguyện viên.

Kết quả cho thấy, nhóm thứ nhất có các chỉ số vừa nêu tốt hơn nhóm thứ hai. Điều này cho thấy, trà xanh có tác dụng tăng cường khả năng chống ô-xi hóa. Thêm vào đó, trà xanh không có bất kỳ tác động tiêu cực nào đối với cơ thể bệnh nhân chớm bị tiểu đường.

Một nghiên cứu khác về ích lợi của đu đủ lên men đối với bệnh tiểu đường, các nhà khoa học cũng chia ra hai nhóm để nghiên cứu. Một nhóm gồm 50 người uống 2 gói đu đủ lên men mỗi ngày. Nhóm còn lại uống hai ly nước nóng mỗi ngày. Sau 14 tuần, những người dùng đu đủ lên men có những thay đổi tích cực về lượng đường trong máu, chỉ số ure, cholesterol, cretinin và axit uric. Ngoài ra, một công dụng khác của trà xanh và đu đủ là giúp vệ sinh răng miệng nếu được dùng một lượng nhỏ mỗi ngày.

Đái tháo đường (tiểu đường) là bệnh do đường ( glucose) tăng cao trong máu.

Thức ăn có nguồn gốc từ tinh bột sau khi ăn sẽ được tiêu hóa chuyển thành glucose trong máu. Glucose là nguồn năng lượng chủ yếu của cơ thể.

Để cơ thể sử dụng glucose làm năng lượng hoạt động cần sự giúp đỡ của insulin.

Insulin là một hormone được sản xuất bởi tuyến tụy , một tuyến nằm sau dạ dày. Sau khi ăn, tuyến tụy sẽ tự động sản xuất một số lượng insulin vừa đủ để đưa glucose trong máu vào các tế bào, và làm giảm lượng đường trong máu.

Đái tháo đường là bệnh xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin, hoặc cơ thể giảm đáp ứng với tác dụng của insulin (đề kháng với insulin) .

Khi bị Đái tháo đường , nồng độ đường trong máu tăng cao. Điều này có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Giữ lượng đường trong máu ổn định sẽ giúp giảm nguy cơ bị các biến chứng. Đường huyết cao có thể gây tổn hại cho cơ quan và tăng nguy cơ bị bệnh tim.

Thuốc uống hạ đường huyết phối hợp với chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên sẽ giúp kiểm soát lượng đường trong máu ở bệnh nhân đái tháo đường type 2.

Các nhóm thuốc uống hạ đường huyết:

Tên thương mại:

Diamicron MR 30 mg

Reclide MR 30 mg

Glitab 80 mg

Amaryl

Amapiride 4 mg ….

Nhóm thuốc này hạ đường huyết nhờ kích thích tuyến tụy sản xuất nhiều insulin.

Hạ đường huyết nếu uống quá liều

Rối loạn tiêu hóa

Phát ban ở da hoặc ngứa

Tăng cân

Thuốc được uống trước khi ăn 15 – 30 phút.

Tên thương mại:

Nalordia

Glucophage

Metformin giảm đường huyết nhờ cơ chế sau:

Metformin làm tăng nhạy cảm của mô đối với insulin, giảm sản xuất đường từ gan

Metformin còn làm giảm Triglyceride và acid béo

Tác dụng phụ: 

Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn, tiêu chảy, đau thượng vị, xót ruột….

Hương vị kim loại trong miệng

Chống chỉ định trên bệnh nhân suy thận, suy tim, thiếu máu mô…

Thuốc được uống ngay sau khi ăn nhằm tránh tác dụng phụ của thuốc trên đường tiêu hóa.

Nếu quên uống thuốc, hãy uống ngay khi nhớ ra, nhưng nếu gần tới cữ uống thuốc tiếp theo thì uống thuốc cữ tiếp theo bình thường, không được uống cả liều thuốc đã quên và liều thuốc của cữ tiếp theo cùng lúc.

Báo cho bác sỹ khi có các triệu chứng triệu chứng nhiễm acid lactic khi uống metformin:

Yếu mệt, buồn ngủ, nhịp tim chậm, cảm thấy lạnh, đau cơ, chuột rút, cảm giác nhẹ đầu, đau dạ dày, đau đầu,

Tên thương mại:

Rosiglen

Rosiglen – MF

Thuốc hạ đường huyết nhờ tác động lên tế bào gan và tế bào mô mỡ làm cho các tế bào tăng nhạy cảm

insulin và giúp hạ đường huyết.

Một số tác dụng phụ được báo cáo của thiazolidinediones bao gồm:

Nhiễm trùng đường hô hấp trên và viêm xoang.

Nhức đầu.

Thiếu máu nhẹ

Giữ nước trong cơ thể.

Tăng cân

Phù 2 chân, vùng cổ chân

Phụ nữ uống rosiglitazone (Rosiglitazone) hoặc Pioglitazone (Actos) có thể làm tăng nguy cơ gãy xương

Tổn thương gan:

Hiện nay, thiazolidinediones (rosiglitazone và Pioglitazone) chưa thấy gây tổn thương gan. Tuy nhiên, tổn thương gan có thể vẫn còn một nguy cơ. Các triệu chứng của tổn thương gan bao gồm:

* Buồn nôn, nôn, và đau bụng vùng thượng vị

* Mệt mỏi.

* Chán ăn.

* Vàng da

* Nước tiểu sậm màu

Nếu bạn đang dùng một trong các loại thuốc và có những triệu chứng này, báo cáo với bác sĩ ngay lập tức.

Thuốc uống không liên quan đến bữa ăn, có thể uống trước hay sau khi ăn.

Cần theo dõi chức năng gan thường xuyên khi sử dụng thuốc này

Báo cho Bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu của bệnh gan, trong đó bao gồm buồn nôn, nôn, đau dạ dày, thiếu cảm giác ngon miệng, mệt mỏi, vàng da , hoặc nước tiểu sẫm màu.

Tên thương mại: Glucarbose 50 mg

Có tác dụng hạ đường huyết sau ăn nhờ làm chậm hấp thu carbohydrate từ đường ruột vào máu.

Trung tiện, tiêu chảy, đau bụng .

Tăng men gan, hiếm khi kết hợp với vàng da.

Phản ứng quá mẫn như phát ban, phù (hiếm); giảm khối lượng hồng cầu; hạ canxi huyết , giảm vitamin B 6 .

Uống 50 mg x 3 lần / ngày vào đầu của mỗi bữa ăn.

Để giảm thiểu tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, nên bắt đầu bằng liều thấp và tăng liều dần

Thoái hóa khớp xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa quá trình phá hủy, tái tạo khớp và các cấu trúc liên quan, cùng với những thay đổi thứ phát do viêm ở màng hoạt dịch và sụn khớp. Các khớp hay bị thoái hóa là các khớp chịu lực lớn như khớp gối, khớp háng, cổ chân và cột sống.

Thoái hóa khớp được chia làm hai nhóm: thoái hóa khớp nguyên phát do đột biến gen gây ra bất thường về cấu trúc của khớp; thoái hóa khớp thứ phát sau các chấn thương gây vỡ sụn, gãy xương vùng khớp...

Đau là biểu hiện thường khởi phát khi có cử động khớp và giảm khi nghỉ ngơi, hạn chế vận động và cứng khớp. Hình thành các chồi xương và biến dạng trục là các triệu chứng thường thấy. Tiếng lục cục trong khớp có thể kèm theo đau.

Dấu hiệu tràn dịch khớp mà không nóng đỏ vùng khớp. Nếu thoái hóa khớp tiến triển nặng, đặc biệt là ở các khớp chịu lực như khớp háng, khớp gối, khớp cổ chân, cột sống thường gây đau hoặc rất đau khi đi lại hoặc phải vận động nặng..

Nhiều nghiên cứu cho thấy, chế độ dinh dưỡng khoa học có thể giúp kiểm soát được tình trạng thoái hóa khớp, làm chậm quá trình lão hóa của xương khớp.

Thực phẩm tốt cho khớp, sụn và xương gồm: thịt lợn, thịt bò, thịt gia cầm (gà, vịt, ngan ngỗng), cá biển, tôm, cua, sò, nhất là các loại cá nước lạnh như cá hồi, cá ngừ chứa nhiều acid béo omega-3 rất tốt cho người bị thoái hóa khớp (riêng thịt gà và thịt bò có thể gây kích ứng cho khớp nên ăn hạn chế).

Nước hầm xương ống hay sụn sườn bò chứa nhiều glucosamin và chondroitin là những hợp chất tự nhiên, có tác dụng giúp sụn chắc khỏe. Nước hầm xương ống, xương sườn lợn, bò, tôm, cá nấu nhừ ăn cả xương là những nguyên liệu tự nhiên giúp bổ sung canxi cho cơ thể.

Ngũ cốc và rau củ quả như lạc, vừng, đậu nành, hạt mầm, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, chống ôxy hóa. Đu đủ, dứa, chanh, bưởi là những loại trái cây có nhiều men kháng viêm và vitamin C là hai hoạt chất có tác dụng kháng viêm rất tốt. Các chất trong trái bơ hay đậu nành có tác dụng kích thích tế bào sụn sản sinh collagen là một thành phần protein chủ yếu của gân, sụn và xương. Cà rốt và ớt rất giàu vitamin A, E là hai chất cần thiết để bảo vệ bao khớp và đầu xương. Súp lơ xanh rất giàu vitamin K, C, giúp xương khớp chắc khỏe. Các loại dầu chứa nhiều acid béo omega 3 như dầu cá, dầu đậu nành, dầu hạnh nhân, dầu ôliu... là những thực phẩm tốt để làm giảm quá trình thoái hóa khớp, hỗ trợ điều trị bệnh viêm khớp. Ngoài ra, ở những nơi khan hiếm thực phẩm, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung vitamin D, nhóm B, K, acid folic, canxi, sắt từ thuốc.

Trong sinh hoạt, cần tránh các tư thế sai, không dùng đầu đội vật nặng, tránh mang vác quá nặng gây quá tải khớp; giảm cân nếu thừa cân; thể dục thể thao đều đặn, vừa sức; chế độ ăn uống hợp lý, tránh béo phì; tăng cường vitamin nhóm B, C và khoáng chất... nhằm bổ sung các dưỡng chất thiết yếu cho khớp để phục hồi và tái tạo sụn khớp, tăng sản xuất dịch khớp.

Khi thấy đau nhức ở các khớp và khó cử động, nên đi khám chuyên khoa để được xác định và điều trị bệnh khớp vì chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp giảm thiểu cơn đau và nguy cơ biến chứng. Để điều trị dứt điểm bệnh, tốt nhất bệnh nhân nên điều trị theo Đông y vì đông y đi vào căn nguyên của bệnh điều trị, vì thế cho hiệu quả điều trị cao mà lại rất an toàn, không gây tác dụng phụ.

Theo định nghĩa đơn giản, bệnh ĐTĐ tương ứng với hàm lượng đường trong máu cao hơn 1,2g/L lúc nhịn ăn và cao hơn 2g/L bất cứ lúc nào trong ngày. Nếu vượt quá tỉ lệ này, sẽ xuất hiện các biến chứng về mắt, suy thận, cao huyết áp, viêm động mạch các chi dưới và lở loét bàn chân.

Vậy làm thế nào để hạn chế căn bệnh này. Dưới đây chỉ là một số lời khuyên bổ ích:

Trọng lượng là vấn đề rất cần được quan tâm đối với bệnh nhân mắc ĐTĐ, đặc biệt ĐTĐ týp 2.

Béo phì đồng nghĩa với dư thừa chất béo trong cơ thể. Vừa béo phì vừa mắc ĐTĐ týp 2 là điều kiện thuận lợi cho hàm lượng insulin tăng trong máu. Các chuyên gia khuyên bạn nên bằng cách này hay cách khác phải “tiêu bớt” chất béo dư thừa trong cơ thể để cải thiện tình hình.

Nếu bạn là “đệ tử” của thuốc lá, việc điều trị bệnh sẽ gặp bất lợi. Người có tiền sử mắc bệnh ĐTĐ thường bị tắc mạch ngoại vi, nhất là ở các chi. Hút thuốc lá càng làm mạch chi bị tắc nhiều hơn, trong trường hợp xấu, đôi khi phải dùng đến thủ thuật cắt cụt chân.

Không chỉ dừng lại ở đó, hút thuốc lá còn có thể khiến đàn ông “bất lực”. Khi hút thuốc, hàm lượng LDL cholesterol (cholesterol xấu) tăng, kéo theo khả năng mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ cũng tăng.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, chế độ ăn uống khoa học là vấn đề then chốt khống chế bệnh ĐTĐ. Một chế độ ăn lành mạnh, bao gồm các loại thực phẩm ít chất béo và calo, ăn nhiều rau xanh, trái cây, nếu ăn thịt chỉ nên ăn thịt nạc.

Chất xơ có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh ĐTĐ, bởi nó có thể hạ thấp tỷ lệ đường trong máu.

Ngoài ra, chất xơ còn có tác dụng trong việc phòng chống bệnh tim mạch.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên ăn ngũ cốc như là một thành phần chủ đạo trong bữa ăn. Bên cạnh đó, bạn có thể ăn bổ sung bánh mì hay các loại bánh được chế biến từ bột mì cũng đem lại tác dụng như ý.

Cơ thể chúng ta có khả năng hòa tan nhiều loại thức ăn khác nhau theo những tỷ lệ khác nhau: mất từ 5 phút – 3 giờ để tiêu hóa cacbon – hydrat (có nhiều trong khoai tây), 3 – 6 giờ để tiêu hóa protein và phải mất 8 giờ hoặc hơn để “tiêu thụ” hết. Đó là lý do tại sao các loại thức ăn khác nhau có những ảnh hưởng khác nhau tới hàm lượng đường trong máu (ví dụ ăn kem sẽ làm tăng hàm lượng đường trong máu nhanh hơn so với ăn khoai tây). Tuy nhiên, bệnh nhân ĐTĐ không nhất thiết phải kiêng vĩnh viễn đồ ngọt. Có điều bạn nên hạn chế và ăn có điều độ.

Luyện tập thể dục thể thao không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn hạn chế nguy cơ béo phì. Thêm vào đó, việc luyện tập còn đem lại hiệu quả trong việc hạ thấp lượng đường và insulin trong máu. Mỗi ngày bạn nên luyện tập khoảng 30 phút. Hãy lựa chọn hình thức luyện tập phù hợp với sức khỏe như: đi bộ, đạp xe, bơi lội hay ngay cả khi thay việc đi thang máy bằng việc leo cầu thang bộ cũng đem lại hữu ích.

Thoái hóa cột sống là gì? Thoái hóa cột sống hay còn gọi là thoái hóa cột sống cổ hoặc thoái hóa cột sống lưng là một trong những tên gọi của tình trạng bệnh lý thoái hóa hệ thống xương cột sống. Do rất nhiều lý do: Có thể do quá trình sinh hoạt, vận động không hợp lý cũng như do chế độ ăn uống không đảm bảo dinh dưỡng thiếu canxi, do yếu tố di truyền… Chính vì các lý do này mà bệnh thoái hóa cột sống trở thành căn bệnh phổ biến của xã hội hiện nay, nhất là giới văn phòng.

Thoái hóa cột sống có thể được phát hiện thông qua các chuẩn đoán dựa trên các kết quả chụp chiếu hệ thống xương cột sống. Ngoài ra chúng ta cũng có thể dễ dàng phát hiện bệnh thông qua các biểu hiện cơ bản như sau:

- Thoái hóa cột sống cổ: Những bệnh nhân khi mắc chứng bệnh này thường có biểu hiện đau vùng sau cổ, mỏi cổ, mỏi bả vai, tê mỏi cánh tay. Thậm chí có những bệnh nhân bị thoái hóa lâu năm có thể thêm các triệu chứng như đau cánh tay, buốt đến bàn tay, luôn cảm thấy đau đỉnh đầu và tức hốc mắt...

- Thoái hóa cột sống lưng: Bệnh nhân có cảm giác đau vùng lưng dưới (đau ngang thắt lưng). Luôn có cảm giác tức vùng thắt lưng, thậm chí có thể đau nhức và tê bì chân. Cũng có những trường hợp bệnh nhân có cảm giác đau lên đỉnh đầu...

Hầu hết các bệnh nhân bị thoái hóa cột sống cổ và cột sống lưng luôn có cảm giác đau buốt khó chịu, khó chịu ngay cả khi nghỉ ngơi, mọi cử động đều gây nên đau đớn.

Làm việc máy tính nhiều,  ít vận động là một trong những nguyên nhân gây ra thoái hóa đốt sống cổ, vôi hóa cột sống. Đây cũng là bệnh thường gặp nhất đối với dân văn phòng gồm: thoái hóa đốt sống cổ, vôi hóa cột sống. Nhân viên văn phòng là một trong những đối tượng có khả năng mắc chứng bệnh này cao nhất do thường xuyên ngồi một chỗ, ít vận động, ít thời gian nghỉ ngơi.

Chính vì thế, nếu không muốn bị đau cổ hay nặng hơn là thoái hóa đốt sống cổ, bạn cần tạo lập cho mình những thói quen bảo vệ và giữ gìn sức khỏe ngay tại nơi làm việc. Đó có thể chỉ là những động tác luyện tập hay vươn vai rất đơn giản, không ngồi ỳ bên máy tính trong thời gian quá dài, định kỳ đi lại thay đổi tư thế và kết hợp cùng một chế độ ăn uống khoa học đầy đủ chất dinh dương, giàu canxi. Nếu đã thử nhiều cách mà cảm giác đau cổ vẫn không thuyên giảm, bạn nên nhanh chóng đến bệnh viện để kiểm tra, có hướng điều trị kịp thời trước khi quá muộn.

Nguyên nhân là do: Vị trí đặt tay trên bàn làm việc hay đối với máy tính quá cao hoặc quá thấp. Quá mệt mỏi. Vùng cổ và vùng gáy không được thường xuyên cử động, hoặc chỉ giữ nguyên một tư thế. Thường xuyên nhìn lên rồi lại nhìn xuống. Vị trí ngồi quá thấp so với bàn làm việc. Trong khi ngủ chỉ nằm 1 - 2 tư thế, không có thói quen chuyển mình.

Làm việc kéo dài, ít vận động. Lựa chọn gối ngủ không phù hợp. Biểu hiện thường gặp: Khi bị thoái hóa đốt sống cổ bạn sẽ có một trong số những biểu hiện cơ bản như sau: Cổ cứng nhắc khó xoay chuyển kèm với dấu hiệu đau. Đau cổ sau đó lan xuống vai, đau ở khớp cổ và tê mỏi vai. Đau đầu không rõ nguyên nhân. Trong một số ít những trường hợp, mất cảm giác khéo léo của tay, đôi khi cánh tay và bàn tay có thể bị tê liệt.

Ghế làm việc phải có độ cao thích hợp so với bàn làm việc và máy tính. Không để ghế ngồi quá cao hay quá thấp.

Giữ khoảng cách hợp lý từ tay đến bàn làm việc hay máy tính. Các chuyên gia khuyên bạn nên sử dụng máy tính có màn hình lớn, tối thiểu là từ 17 inch trở lên. Điều này không chỉ đem lại những hữu ích cho đôi mắt của bạn mà còn giúp các cơ cổ không bị căng, mỏi.

Khi ngủ hãy thường xuyên chuyển mình, tránh nằm chỉ một hoặc 2 tư thế sẽ rất dễ bị vẹo cổ. Không nằm sấp, bởi tư thế này sẽ khiến cho cổ bị gập xuống rất dễ gây nên chứng thoái hóa đốt sống cổ. Ngồi cách màn hình vi tính 50 - 66cm và đặt màn hình dưới tầm mắt khoảng 10 - 20 độ. Không để tầm màn hình quá cao hoặc quá thấp hơn so với tầm mắt. Sắp xếp hợp lý nguồn ánh sáng, chọn những đồ nội thất không bị phản chiếu ánh sáng, giảm ánh sáng và sự chiếu sáng của màn hình máy tính.

Chú ý đặt màn hình máy sao cho cùng bên với cửa sổ, sử dụng mành để che bớt ánh sáng, điều này cũng rất có lợi cho mắt. Bạn hãy để màn hình thẳng ngay trước mặt chứ đừng để lệch về một bên. Khi ngồi gần bạn nên chỉnh ghế sao cho 2 cẳng tay của bạn song song với nền nhà. Bạn cũng nên nhớ luôn giữ thẳng lưng và 2 vai giữ ngang bằng. Nếu bạn sử dụng đồ kẹp hồ sơ dùng khi đánh máy thì kẹp này nên để càng sát màn hình càng tốt.

Mát xa cổ cũng là một trong những cách giảm đau mỏi cho cổ rất hữu hiệu. Mát – xa giúp giảm đau: Đầu tiên bạn hãy mát-xa từ phần sau cổ, xoa bằng hai tay hoặc một tay. Lòng bàn tay áp sát vào cổ, di chuyển từ phần tóc ở gáy xuống lưng và phần khớp vai. Sau đó, dùng cạnh của lòng bàn tay và ngón cái bóp mạnh. Dùng mu lòng bàn tay day nhẹ từ gáy đến cổ. Thực hiện khoảng 1 - 2 phút. Dùng tay phải tìm đốt sống cổ thứ 7 (to hơn các đốt sống khác) và day xung quanh đốt sống đó.

Tiếp theo, đan hai tay vào nhau để sau gáy. Ngẩng cằm lên, hít vào từ từ và đếm đến 10. Mắt mở, nhìn trên trần nhà. Khi làm động tác này, tay đóng vai trò là lực cản đầu đang ngẩng lên. Các cơ ở cổ căng hết mức. Thở ra trong 10 giây, cằm từ từ cúi xuống ngực. Dưới sức nặng của tay (lúc này vẫn đan chặt vào nhau để sau cổ), các cơ ở cổ giãn ra. Lặp lại động tác này 3 lần. Bạn cũng có thể dùng túi chườm nóng để chườm cũng sẽ giúp bạn loại trừ cảm giác đau đớn.

Thuốc aspirin cũng là loại thuốc có tác dụng giảm đau nhất thời, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng loại thuốc này. Tuy nhiên, bạn không nên quá lạm dụng nó sẽ gây nên những mặt trái cho sức khỏe.

Stress không chỉ gây nên cho bạn cảm giác rất căng thẳng, mệt mỏi về tâm lý mà còn khiến cho cảm giác đau đớn do chứng thoái hóa đốt sống cổ tăng lên. Chính vì thế, bạn nên bằng mọi cách khống chế và kiểm soát stress.

Thoái hóa đốt sống cổ thường xuất hiện ở người đã qua tuổi trung niên (40 - 50 tuổi), yếu tố nguy cơ là làm việc ở tư thế cúi, cử động nhiều ở vùng đầu cổ, cường độ lao động cao. Những người dễ bị thoái hóa đốt sống cổ nhất là thợ cấy, thợ cắt tóc, nha sĩ, thợ sơn trần, diễn viên xiếc…

Tùy theo loại bệnh, có thể trong một thời gian dài, người bệnh không thấy có cảm giác khác thường. Sau đó, những triệu chứng sau xuất hiện:

- Các động tác cổ bị vướng và đau; có thể thỉnh thoảng bị vẹo cổ.

- Cơn đau kéo dài từ gáy lan ra tai, cổ, ảnh hưởng tới tư thế đầu cổ, đau lan lên đầu, có thể nhức đầu ở vùng chẩm, vùng trán, đau từ gáy lan xuống bả vai, cánh tay ở một bên hay ở cả hai bên.

- Khám chỉ thấy các cử động ở cổ bị hạn chế (nặng); có thể cảm giác cứng gáy, có điểm đau khi ấn vào các gai xương và các mỏm ngang của cột sống cổ, chụp X-quang cột sống cổ thấy mất đường cong sinh lý, hẹp đĩa liên đốt, biến dạng ở thân đốt, có các gai xương.

- Với chứng thoái hóa đốt sống cổ ở cao (đoạn C1- C2 - C4), người bệnh còn có triệu chứng nấc, ngáp, chóng mặt.

Để đề phòng hiện tượng “gãy”, trật khớp mỏm nha gây liệt tứ chi hoặc tử vong, người bệnh tuyệt đối không được “vặn”, “ấn cổ”, không nên nằm gối đầu quá cao.

Thoái hóa đốt sống cổ gây tổn thương vào lỗ tiếp hợp, có thể gây rối loạn tuần hoàn não. Người bệnh cần được thăm khám lâm sàng thần kinh kết hợp với thăm dò siêu âm để xử trí thoái hóa đốt sống cổ kịp thời.

Tư thế hoạt động sai là một trong những nguyên nhân gây thoái hóa đốt sống cổ và lưng, vôi hóa cột sống. Ở mức độ nặng, bệnh có thể gây ra các biến chứng phức tạp như cảm giác khó nuốt,buồn nôn,chóng mặt… Ngoài thuốc, châm cứu, bấm huyệt kết hợp với xoa bóp cũng là cách điều trị hiệu quả.

Một đợt không khí lạnh tràn về kết hợp với một tư thế nằm không thuận lợi ban đêm có thể gây cứng cổ ngày hôm sau. Người bị cứng cổ không tự ý đi được và rất sợ những cơn ho,hắt hơi, có người đau ê ẩm vùng gáy hoặc cả mảng đầu sau rồi lan rộng sang mảng đầu bên phải. Một số khác đau liên tục, không quay đầu sang trái hay sang phải được mà phải xoay cả người…

Những công việc luôn đòi hỏi cúi nhiều, ngửa nhiều, mang vác nặng trên đầu hay ngồi trước màn hình ti vi quá lâu cũng dễ làm sai lệch cấu trúc bình thường của cổ, dẫn tới biến đổi mô xương, dây chằng, cơ và dễ dẫn đến thoái hóa các mô cột sống, hoặc hình thành các gai xương đốt sống. Các biểu hiện của bệnh: Đau nhức mỏi từ bả vai lan xuống cánh tay hoặc như có kim châm tê tê suốt dọc phía trong cánh tay, khiến người bệnh khó khăn khi nâng tay lên hoặc hạ tay xuống. Nếu trầm trọng, thoái hóa đốt sống cổ có thể gây biến chứng phức tạp hơn như cảm giác khó nuốt, thấy vướng ở cổ, choáng váng…

Bệnh biểu hiện dưới dạng thoái hóa đĩa đệm, thoái hóa đốt sống (cảm giác gai xương)… làm biến dạng cột sống cổ, mất đường cong sinh lý cột sống cổ, khớp đốt sống cổ cứng lại, hạn chế vận động. Những bệnh thường gặp ở cột sống như viêm cột sống dính khớp, các bệnh về khớp đặc biệt là viêm khớp, làm cho đốt sống cổ thoái hóa nặng, hình thành nên các gai xương. Khi vận động đầu cổ, gai xương này kích thích, chèn vào các rễ dây thần kinh gây đau.

Bệnh có thể xảy ra ở đĩa đệm. Đĩa đệm bị thoái hóa, lòi ra bên ngoài vị trí ban đầu hoặc thoát vị về một phía chèn ép vào rễ thần kinh gây đau và hạn chế vận động, đặc biệt trong các tư thế cúi, ngửa. Một số phương pháp điều trị:

- Ở mức độ nhẹ, cần nghỉ ngơi, thư giãn, kết hợp liệu pháp xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu hay tập luyện đốt sống cổ nhẹ nhàng, đúng phương pháp. Đeo đai một thời gian ngắn để hạn chế chuyển động và giữ tư thế sinh lý đầu cổ...

- Khi có bệnh rễ thần kinh do lồi, thoát vị đĩa đệm, ngoài việc dùng các biện pháp lý liệu phục hồi chức năng, người bệnh cần được kéo giãn đốt sống cổ và thư giãn, tránh các tư thế đầu cổ sai lệch hoặc tăng trọng tải vùng đầu cổ. Phương pháp phòng bệnh:

- Thay đổi tư thế làm việc sai lệch như ngồi làm việc trước màn vi tính, hoặc ngồi xem ti vi kéo dài.

- Không nên có động tác vặn bẻ cổ đột ngột khi thấy mỏi, bởi tất cả các động tác này sẽ làm tăng thoái hóa đốt sống cổ.

- Không nên đội nặng trên đầu. Cần nên luyện tập thể dục thể thao nhẹ nhàng và xoa bóp.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, tiểu đường là bệnh rối loạn chuyển chất bột đường gây tăng đường huyết mãn tính, hậu quả của sự thiếu hụt hoặc giảm insulin hoặc kết hợp cả hai. Trong đó, đái đường tuýp 1 thường xảy ra ở trẻ em, người trẻ tuổi chỉ chiếm tỷ lệ 5-10%, có liên quan đến yếu tố tự miễn gây phá hủy tuyến tụy khiến cơ thể hầu như không sản xuất đủ insulin. Tuýp 2 xảy ra chủ yếu ở người trưởng thành, chiếm tỷ lệ 90-95%, có liên quan đến yếu tố tuổi, béo phì, ít vận động, di truyền.

Hậu quả bệnh để lại rất nặng nề, biến chứng tim mạch, tai biến mạch máu não, suy thận, hoại tử chi... Vì thế, việc dự phòng đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt là duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. Trong đó, bữa ăn cần cân đối 4 nhóm thực phẩm (đạm, đường, tinh bột, vitamin và khoáng chất); phối hợp nhiều loại thực phẩm.

Cụ thể: Theo tiến sĩ Lâm nên duy trì bữa ăn truyền thống của người Việt gồm: cơm, rau và cá, không ăn nhiều thịt, không nhiều béo. Trong bữa ăn cũng nên ăn nhiều loại rau gia vị giàu vitamin, khoáng chất và các yếu tố chống ôxy hóa.

- Ăn nhiều rau, quả hoặc sử dụng thường xuyên các loại hạt họ đậu, vừng, lạc. Ăn ít hoa quả có độ đường cao.

- Nên tăng cường ăn thực phẩm tươi và các món luộc, ăn nhiều rau, củ, trái cây, đảm bảo ăn ít nhất 400 g mỗi người mỗi ngày.

- Chú ý không ăn thừa muối, không nên ăn quá 5 g/người/ngày. Hạn chế cho muối và gia vị chứa nhiều muối vào thực phẩm khi nấu ăn, hạn chế chấm thức ăn vào muối và gia vị chứa nhiều muối.

- Chọn gạo lứt, gạo lật nảy mầm hoặc gạo xát rối, bánh mì đen.

- Nên giảm bớt ăn thịt, tăng cường ăn cá, tuần 2-3 lần. Thịt thì nên chọn loại không có mỡ, thịt gia cầm thì nên loại bỏ da vì trong da có nhiều cholesterol.

- Chọn sữa gày, sữa đậu nành, đậu tương hoặc các loại phô mai ít béo.

- Uống nước chè, nụ vối…, không nên uống các loại nước ngọt.

- Dùng dầu thực vật để chế biến.

- Không ăn quá nhiều các thức ăn có năng lượng cao, hạn chế sử dụng thức ăn có hàm lượng đường nhiều (bánh, kẹo, mứt...).

Ngoài ra, nên duy trì cân nặng nên có, đây là điểm mấu chốt để dự phòng bệnh đái tháo đường tuýp 2. Cân nặng nên có BMI (được tính bằng cách lấy trọng lượng cơ thể chia cho bình phương chiều cao) ở ngưỡng 20, 22 là tốt nhất. Cũng có thể tìm cân nặng hợp lý bằng cách lấy số lẻ chiều cao nhân 0,9. Chẳng hạn nếu bạn cao 160 cm thì cân nặng lý tưởng là 60x0,9=54 kg.

Hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch. Vì thế người có nguy cơ mắc đái tháo đường muốn phòng bệnh thì nên bỏ thuốc.

Bên cạnh đó, việc luyện tập cũng giúp làm tăng tính nhạy cảm của insulin tốt hơn, giúp kiểm soát chỉ số đường huyết trong máu và giúp cơ rắn chắc, cải thiện chức năng tim mạch… Các chuyên gia khuyến cáo nên tập khoảng 30 phút mỗi ngày cho một bài tập trung bình, tập ít nhất 3-5 lần một tuần, cho dù bất kỳ bài tập nào cũng có tác dụng tốt cho sức khỏe, cũng có tác dụng dự phòng bệnh, tiến sĩ Lâm cho biết.

Nếu đang ở giai đoạn cửa sổ hay tiền đái tháo đường thì người bệnh cần có kế hoạch kiểm soát tốt để không tiến triển thành bệnh. Tiền đái tháo đường là tình trạng đường huyết cao hơn mức bình thường, nhưng chưa đủ để chẩn đoán bệnh (đường huyết lúc đói 5,6-7 mmol/l). Nếu không can thiệp có đến một phần ba bệnh nhân tiền đái tháo đường có thể tiến triển thành bệnh.

Người có các biểu hiện như: thường xuyên khát, uống nước liên tục, đi tiểu thường xuyên, nhanh đói dù ăn nhiều, sụt cân, người mệt mỏi, thị lực giảm, đau bụng… thì cần nghĩ đến bệnh tiểu đường, nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Theo y lý về y học cổ truyền, trong con người thận là nguồn gốc và căn bản của sự sống, là sinh khí của trời đất. Toàn bộ năng lượng của cuộc sống đều do thận cung cấp và duy trì.

Thuốc bổ can thận là chỉ những thuốc có tác dụng bổ thận. Thận và can có quan hệ mẹ (thận) con (can) nên những thuốc bổ thận (mẹ) sẽ đồng thời bổ can (dưỡng con). Thuốc bổ thận có hai loại gồm thuốc bổ thận dương và thuốc bổ thận âm. Vì vậy, tùy theo vị thuốc bổ thận dương hay bổ thận âm mà vị thuốc đó các tác dụng bổ can âm hay dưỡng ích huyết.

Thuốc bổ can thận có khả năng điều chỉnh chức năng vỏ tuyến thượng thận, điều chỉnh chuyển hóa năng lượng và tăng cường sản nhiệt, tăng sức khỏe và thúc đẩy quá trình sinh trưởng cũng như phát triển cơ thể của sinh vật. Ngoài ra, nó tăng cường chức năng sinh dục và nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

Thoái hóa xương khớp và loãng xương là do sự thay đổi nội tiết, là sự suy giảm của các cơ quan chức năng, là khả năng giảm hấp thu canxi, khô dịch khớp, giảm khả năng tái tạo sụn v.v…

Xương bị thiếu hụt can xi, bị vô cơ hóa do mất acid a min và trở thành bệnh lý. Khi đó, cơ thể phải trải qua những cơn đau âm ỉ kéo dài, khả năng miễn dịch của cơ thể bị suy giảm, những trở ngại trong sinh hoạt và hoạt động công việc nảy sinh.

Các vị thuốc bổ can thận đóng một vai trò quan trọng trong thành phần cấu tạo của thuốc chữa thoái hóa xương khớp. Theo lý luận của y học cổ truyền, thận chủ xương, can chủ cân (gân). Do đó, thuốc bổ can thận có tác dụng mạnh gân cốt tức khỏe cốt cường gân. Nó giúp cơ thể khỏe mạnh, cường tráng, làm giảm và ngăn ngừa các bệnh về sương khớp.

- Cung cấp axít amin và can xi như vị Qui bản, Lộc giác sương, Miết giáp.

- Tăng hấp thu can xi, phốt pho, các chất vi lượng, chống còi xương, trừ phong thấp, giảm đau, lợi tiểu như Thương Truật, Ngũ gia bì, Cốt toái bổ, Cẩu tích và Tục đoạn, Dâm dương hoắc.

- Khỏe mạnh chân, chống mềm yếu đầu gối, hạ huyết áp và an thần như Đỗ trọng.

- Tăng sức co bóp cơ tim, tăng lưu lượng huyết, giảm cholesterol, giảm ứ huyết tại nơi thoái hóa giúp giảm đau như Ngưu tất, Nhục thung dung.

- Tăng miễn dịch, bổ máu, bổ âm, tăng cường sức khỏe, chống mệt mỏi sức khỏe như Dâm dương hoắc, Thục địa, Hà thủ ô đỏ

Hầu hết các vị thuốc bổ can thận còn có khả năng kháng khuẩn, chống viêm. Vì vậy, nó cũng tác dụng giảm viêm đau xương khớp do các nguyên nhân khác nhau.

Một ví dụ điển hình về sản phẩm chữa thoái hóa xương khớp như Thuốc đông y đặc trị bệnh viêm khớp của Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dựng thuốc dân tộc . Sản phẩm được cấu tạo từ nhiều vị thuốc bổ can thận nói trên nên có tác dụng bồi bổ can thận, bổ dưỡng xương cốt, hồi phục các khớp bị biến dạng, thoái hoá và trừ tận gốc bệnh. Thực tế cho thấy, sản phẩm này rất hiệu quả trong ngăn chặn loãng xương, thoái hóa khớp , vôi hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm hiệu quả, tăng khả năng vận động của các khớp.